Badi Palace

El Badi Palace, also known as the "Palace of Wonder" or the "Incomparable Palace," is a remarkable symbol of the Saadian Dynasty's grandeur in Morocco. Commissioned by Sultan Ahmad al-Mansur shortly after his accession in 1578, construction of the palace continued until 1594, with some finishing work extending until 1603, the year of the Sultan's death. The palace was primarily financed through ransoms collected from the Portuguese after their defeat in the Battle of al-Qasr al-Quibir.

Originally comprising 360 rooms, the palace served as a reception venue for the Sultan to host foreign dignitaries, showcasing the opulence of the Saadian era. However, following al-Mansur's death, the palace fell into disrepair, and valuable materials were repurposed for other buildings in Morocco.

Pałac El Badi, znany również jako „Pałac Cudów” lub „Nieporównywalny Pałac”, jest symbolem wielkości dynastii Saadytów w Maroku. Zlecona przez sułtana Ahmada al-Mansura krótko po jego objęciu tronu w 1578 r., budowa pałacu trwała do 1594 r., a niektóre prace wykończeniowe trwały do ​​1603 roku, czyli roku śmierci sułtana. Pałac był finansowany głównie z okupów zebranych od Portugalczyków po ich porażce w bitwie pod al-Qasr al-Quibir.

Pierwotnie składający się z 360 pokoi pałac służył jako miejsce przyjęć przez sułtana, który gościł tu zagranicznych dygnitarzy, prezentując przepych ery Saadytów. Jednak po śmierci al-Mansura pałac popadł w ruinę, a cenne materiały wykorzystano do budowy innych budynków w Maroku.

Today, El Badi Palace is a significant tourist attraction in Marrakech.  After entering through a towering doorway into the impressive ruins of the Qubbat al-Khadra, or Green Pavilion, which once featured a pyramidal roof of green terracotta tiles, we took stairs down to explore underground passageways that served as dungeons, now displaying archaeological artifacts and photographs. An annex to the west-north side, adorned with zellij, is also accessible to visitors and may have once housed guest quarters for foreign ambassadors.

Dziś Pałac El Badi jest znaczącą atrakcją turystyczną Marakeszu. Po wejściu przez wysokie drzwi do imponujących ruin Qubbat al-Khadra, czyli Zielonego Pawilonu, który kiedyś miał piramidalny dach zbudowany z zielonych płytek terakoty, zeszliśmy po schodach do podziemnych korytarzy, które służyły za lochy, a obecnie eksponują artefakty archeologiczne i fotografie. Zwiedzającym udostępniono także aneks pawilonu od strony zachodnio-północnej, gdzie zachowane są podłogi ozdobione płytkami zelliij. W aneksie tym niegdyś prawdopodobnie znajdowały się kwatery gościnne dla zagranicznych ambasadorów.

The palace was designed as a grand display of the Sultan's power, featuring a rectangular layout centred around an impressive courtyard measuring 135 by 110 meters. At the heart of the courtyard lies a central pool, flanked by four enormous sunken gardens arranged symmetrically, embodying the principles of Moorish garden (riad) design on a grand scale. The courtyard was lined with magnificent pavilions, including the "Crystal Pavilion" and "Audience Pavilion," notable for their ornate cupolas and intricate decorations. The remnants of the Audience Pavilion on the West side are still visible but the Crystal Pavillion is completely gone.

Pałac został zaprojektowany jako zamaszysty pokaz potęgi sułtana, na planie prostokątnym skupionym wokół imponującego dziedzińca o wymiarach 135 na 110 metrów. W sercu dziedzińca znajduje się centralny basen, oflankowany czterema ogromnymi, zapadniętymi ogrodami rozmieszczonymi symetrycznie wokół niego zgodnie z zasadami projektowania ogrodów mauretańskich (riadów) ale tutaj na wielką skalę. Wokół dziedzińca wzniesione zostały okazałe pawilonami, w tym „Pawilon Kryształowy” i „Pawilon Audiencji”, wyróżniające się ozdobnymi kopułami i misternymi dekoracjami. Pozostałości Pawilonu Audiencji po stronie zachodniej są nadal widoczne, ale Pawilon Kryształowy został całkowicie rozebrany.

El Badi Palace was constructed using the finest materials sourced from various regions, including exquisite marble columns from Italy and lime from Timbuktu. The craftsmanship of the palace was evident in its lavish decoration, featuring gold, turquoise, and crystal, as well as intricately designed zellij (mosaic tilework) that showcased geometric patterns more complex than those seen in previous periods. The ceilings and capitals were gilded, and the walls were embellished with detailed stucco carvings, including calligraphic inscriptions. Unfortunately, very little of it has remained today.  

The Khayzuran Pavilion houses contemporary art displays and historic artefacts, including the Almoravid minbar from the Koutoubia Mosque. This masterpiece of Arab-Andalusian art, originally from Cordoba, is intricately carved from cedar and inlaid with silver, showcasing the expertise of 12th-century artisans.

Pałac El Badi został zbudowany z najlepszej jakości materiałów pochodzących z różnych regionów świata, w tym marmuru z Włoch i wapnia z Timbuktu. Kunszt wykonania pałacu był widoczny w jego bogatych dekoracjach, obejmujących złoto, turkus i kryształ, a także misternie zaprojektowanych zellij (mozaikowych kafelkach), które prezentowały geometryczne wzory bardziej złożone niż te widziane w poprzednich okresach. Sufity i kapitele były złocone, a ściany ozdobiono pięknymi rzeźbami stiukowymi, w tym inskrypcjami kaligraficznymi. Niestety bardzo niewiele z tego przepychu jest dzisiaj widoczne.

Pawilon Khayzuran mieści obecnie wystawę sztuki współczesnej i historyczne artefakty, w tym minbar Almoravidów z meczetu Koutoubia. To arcydzieło sztuki arabsko-andaluzyjskiej, pierwotnie pochodzące z Kordoby, jest misternie rzeźbione z cedru i inkrustowane srebrem, prezentując umiejętności rzemieślników z XII wieku.

Finally, we enjoy beautiful views of the palace grounds as well as Marrakech and the Atlas Mountains from the palace's rooftop terrace.

Na koniec wchodzimy na tarasu na dachu pałacu, aby podziwiać widoki na teren pałacu, a także Marrakesz i góry Atlas.

Henna Art Cafe

Henna Art Cafe located in the heart of the Marrakech medina, just a three-minute stroll down Riad Zeitoun al Kdim from Djemma El Fna, is our next port of call.

Henna Art Cafe zlokalizowana w samym sercu medyny w Marrakeszu, zaledwie trzy minuty spacerem Riad Zeitoun al Kdim od Djemma El Fna, to nasz kolejny punkt dzisiejszego programu.

It is a cozy and intimate spot that combines traditional Moroccan henna art with modern amenities. The cafe is decorated with colourful tiles, intricate patterns, and comfortable seating areas, creating a warm and inviting atmosphere. We are greeted by the sweet scent of henna and the sound of traditional Moroccan music.

First, we sit down to quench our thirst and order chocolate amlou cookies and a seasonal fruit plate as a snack. As we eat I am choosing my henna pattern.

Jest to przytulne i kameralne miejsce, które łączy w sobie tradycyjną marokańską sztukę henny z nowoczesnymi udogodnieniami. Kawiarnię ozdobiono kolorowymi kafelkami, misternymi wzorami i wygodnymi miejscami do siedzenia, tworząc ciepłą i zachęcającą atmosferę. Wita nas słodki zapach henny i dźwięki tradycyjnej muzyki marokańskiej. Najpierw siadamy, aby ugasić pragnienie i na przekąskę zamawiamy czekoladowe ciasteczka amlou i talerz owoców sezonowych. Kiedy jemy, wybieram wzór swojej henny.

Henna Art Cafe offer the finest henna to be found in the city, and they guarantee that it is 100% natural. They have been certified with the International Certification for Natural Henna Arts (ICNHA). The ingredients in their henna paste, which is mixed fresh every morning, are the dried, powdered leaves of the henna plant, lemon juice and sugar.  

I chose my pattern and a skilled artisan adorns my hand with an intricate design. It does not take long at all. Then it is dabbed in the lemon juice, and I have to wait for the fresh henna to dry a little. And it is all done.

Henna Art Cafe oferuje najlepszą hennę w mieście i gwarantuje, że jest ona w 100% naturalna. Kawiarnia posiada certyfikat International Certification for Natural Henna Arts (ICNHA). Składniki pasty z henny, którą codziennie rano miesza się na świeżo, to suszone, sproszkowane liście rośliny henny, sok z cytryny i cukier.

Wybrałam swój wzór i jedna z henniarek ozdabia moją dłoń misternym wzorem, co wcale nie zajmuje to dużo czasu. Następnie hennę zwilża się sokiem z cytryny i muszę poczekać, aż trochę przeschnie, zanim wyjdziemy.

The Bahia Palace

The Bahia Palace is a stunning example of Moroccan architecture combining Moorish, Arab, and Islamic styles. Arches, domes, intricate plasterwork and zouak (painted wood) adorn the architecture adding to the palace's grandeur.

As in typical Islamic architecture, the palace is marked by bold geometrical symmetry in all its shapes, and landscaped gardens with their reflected light and water features. However, within the Bahia Palace, there are instances where the fundamental rules and principles of Islamic architecture are deviated from. For example, the distribution of living areas and courtyards is uneven. This can be attributed to the palace's complex history, as its expansion necessitated accommodating existing buildings within a limited space.

Nasz drugi riad znajduje się zaledwie kilka kroków od Pałacu Bahia.

Zbudowany w XIX wieku przez Si Moussę, wielkiego wezyra sułtana, na jego własny użytek, pałac przeszedł na przestrzeni lat kilka procesów renowacji, ale nadal daje wgląd w swój pierwotny urok i wielkość. Jest to wspaniały przykład architektury marokańskiej łączącej style mauretańskie, arabskie i islamskie. Łuki, kopuły, misterne stucco i zouak (malowane drewno) dodają pałacowi majestatu. Typowo dla architektury islamskiej, pałac charakteryzuje się geometryczną symetrią kształtów oraz pięknymi ogrodami, wykorzystaniem odbitego światła i elementami wody. Jednak zdarzają się tu przypadki odstępstwa od podstawowych zasad i zasad architektury islamskiej. Na przykład rozkład obszarów mieszkalnych i dziedzińców jest nierówny. Można to przypisać złożonej historii pałacu, gdyż jego rozbudowa wymagała oddawania budynków na ograniczonej przestrzeni.

Na teren pałacu wchodzi się przez łukowatą bramę od głównej ulicy, za którą do pałacu prowadzi długa ogrodowa ścieżka. Ścieżka między zewnętrznymi ścianami pałacu a wejściem do samego pałacu Bahia jest wysadzana palmami, jukami, drzewami cytrusowymi, cyprysami i hibiskusami.

Pierwszym budynkiem, do którego wchodzimy podczas naszej wizyty jest Mały Riad (Petit Riad). Jego kwadratowy ogród wypełniony jest bujną roślinnością i podzielony chodnikami wzdłuż dwóch środkowych osi. Otaczają go bogato zdobione galerie i pokoje. Podziwiać możemy tu kunsztowne dekoracje ze sztukaterii i drewna cedrowego.

From here we go to the Small Courtyard, with white, mostly unadorned walls. The floor consists of white Carrara marble. In the centre stands a fountain, encircled by tiled mosaics. These tiny, carefully positioned ceramics are particularly characteristic of Morocco. The technical term for this art is Zellij. Four rooms open out onto the courtyard: each was once occupied by one of the four wives of the Grand Vizier. The buildings in this part of the palace are more modestly decorated than the two riads. Other than the mosaics, the notable features are the cedarwood ceilings and the beautifully carved doors.

Stąd idziemy na Mały Dziedziniec, z białymi, w większości pozbawionymi ozdób ścianami. Podłoga wykonana jest z białego marmuru z Carrary. Pośrodku stoi fontanna otoczona mozaikami kafelkowymi. Te maleńkie, starannie rozmieszczone ceramiki są szczególnie charakterystyczne dla Maroka. Termin techniczny określający tą sztukę to Zellij. Cztery pokoje wychodzą na ten dziedziniec. Każdy z nich był kiedyś zajmowany przez jedną z czterech żon wielkiego wezyra. Budynki w tej części pałacu są skromniej urządzone niż w riadach. Oprócz mozaik godnymi uwagi elementami są sufity z drewna cedrowego i pięknie rzeźbione drzwi.

The so-called Courtyard of Honour (Cour d’honneur) or Grand Court, is particularly impressive. It was completed in 1898/99 and its size is really impressive (50 by 30 metres). The courtyard is completely lined with Italian Carrara marble and surrounded by an elegant and colourful wooden gallery. It is surrounded by as many as 80 rooms, built to house the concubines of the Grand Vizier’s harem. These women did not enjoy a particularly high social status during their time, nor did the eunuchs who guarded the harem.

 Dziedziniec Honorowy (Cour d’honneur), znany także jako Wielki Dziedziniec został ukończony w latach 1898/99, a jego wymiary są naprawdę imponujące (50 na 30 metrów). Jest on w całości wyłożony marmurem i otoczony elegancką, kolorową drewnianą galerią. Otacza go aż 80 pokoi, zbudowanych dla konkubin haremu wielkiego wezyra. Kobiety te nie cieszyły się w swoich czasach szczególnie wysokim statusem społecznym, podobnie jak eunuchowie strzegący haremu.

The Large Riad is located on the northern side of the Courtyard of Honour. This is the oldest part of the Bahia Palace. The ceilings are carved from cedar wood and embellished with decorative patterns. The courtyard is occupied by a very large riad garden which is still planted with trees from the 19th century.

Wielki Riad położony jest po północnej stronie Dziedzińca Honorowego. To najstarsza część Pałacu Bahia. Sufity są tu rzeźbione z drewna cedrowego i ozdobione dekoracyjnymi wzorami. Dziedziniec zajmuje bardzo duży ogród, w którym nadal rosną drzewa z XIX wieku.

To the west and east of the Large Riad, there are additional chambers, which are equipped with fireplaces and adorned in the typical Zellij style. Once again, the wooden ceilings are beautifully painted. Near the palace gates, there is a private apartment. This was constructed in 1898 for Bou Ahmed's first wife, Lala Zinabe. In this space, too, there are masterfully painted ceilings, elaborate stucco decorations, and stained-glass windows.

Na zachód i wschód od Wielkiego Riadu znajdują się dodatkowe komnaty wyposażone w kominki i ozdobione typowym stylem Zellij. Po raz kolejny drewniane sufity są pięknie pomalowane. Niedaleko bram pałacowych znajduje się prywatny apartament. Został on zbudowany w 1898 roku dla pierwszej żony Bou Ahmeda, Lali Zinabe. Również i w tej przestrzeni znajdują się mistrzowsko pomalowane sufity, wyszukane dekoracje sztukatorskie i witraże.

Madrasa Ben Youssef

We begin our day's explorations from the nearby Madrasa Ben Youssef. Founded in the 14th century, this madrasa was once the largest Islamic school in North Africa and is now a designated UNESCO World Heritage Site. In addition to being a religious school, it also served as a mosque and a library. In the 16th century, a grand courtyard and minaret were added to the complex. Though it fell into disrepair when abandoned in the 18th century, the madrasa was meticulously restored in the 19th century and reopened as an Islamic school.

Zwiedzanie rozpoczynamy od pobliskiej Madrasy Ben Youssef. Założona w XIV wieku madrasa była niegdyś największą szkołą islamską w Afryce Północnej, a obecnie znajduje się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Oprócz tego, że była szkołą religijną, służyła także jako meczet i biblioteka. W XVI wieku do kompleksu dodano okazały dziedziniec i minaret. Choć została opuszczona w XVIII wieku i zaczęła popadać w ruinę, madrasa została pieczołowicie odrestaurowana w XIX wieku i ponownie otwarta jako szkoła islamska.

The architecture of Madrasa Ben Youssef is a stunning representation of Moroccan design. Crafted from red sandstone, the building is adorned with intricate geometric patterns and carved stucco. Zellige tiles featuring exquisite geometric and floral motifs embellish the walls, while elaborately carved cedar wood graces the doors and ceilings.

Passing through the vestibule's bronze doors topped by a carved cedar lintel, we find ourselves in a mosaic-paved corridor leading to the main entrance - a grand archway that ushers us into a vast central courtyard.

Architektura Madrasy Ben Youssef jest piękną reprezentacją marokańskiego stylu. Budynek wykonany z czerwonego piaskowca ozdobiony jest misternymi geometrycznymi wzorami i rzeźbionymi sztukateriami. Płytki Zellige z kunsztownymi motywami geometrycznymi i kwiatowymi zdobią ściany, a misternie rzeźbione drewno cedrowe ozdabia drzwi i sufity.

Przechodzimy do przedsionka przez brązowe drzwi zwieńczone rzeźbionym nadprożem z cedru, aby znaleźć się w wyłożonym mozaiką korytarzu prowadzącym do głównego wejścia – wielkiego łukowego przejścia, które wprowadza nas na rozległy centralny dziedziniec.

The courtyard, embellished with white marble and supported by four stunning facades, features an ablution pool at its centre and is encircled by two tiers of arched galleries. These galleries exhibit vibrant tiles and carved stucco, guiding visitors to the diverse classrooms and prayer halls.

Dziedziniec, ozdobiony białym marmurem i wsparty na czterech pięknych fasadach, ma pośrodku basen do ablucji i jest otoczony dwoma poziomami łukowatych galerii.Galerie prowadzące do sal lekcyjnych i modlitewnych ozdobione są imponującymi kafelkami w intensywnych kolorach oraz rzeźbionymi sztukateriami.

A magnificent wooden door grants access to the expansive prayer hall, distinguished by a cedar dome and segmented by marble columns. Similar to the cedar carvings in the courtyard, the hall's decorations are characterized by pine cone and palm motifs. The mihrab is adorned with verses from the Qur'an, adding a spiritual dimension to the interior.

Wspaniałe drewniane drzwi prowadzą  do obszernej sali modlitewnej, wyróżniającej się cedrową kopułą i podzielonej marmurowymi kolumnami. Podobnie jak cedrowe rzeźby na dziedzińcu, dekoracje sali charakteryzują się motywami szyszek i palm. Mihrab ozdobiony jest wersetami z Koranu, co dodaje wnętrzu duchowego wymiaru.

Within the madrasa are 134 small student rooms arranged around 13 courtyards, primarily situated on the east and west sides of the edifice - 54 on the ground level and 80 on the upper floor. Each room is a testament to the dedication to learning that once resonated within the walls of Madrasa Ben Youssef.

W madrasie znajdują się 134 małe pokoje studenckie rozmieszczone wokół 13 dziedzińców, położonych głównie po wschodniej i zachodniej stronie gmachu – 54 na parterze i 80 na piętrze. Każdy pokój jest świadectwem motywacji do nauki, która kiedyś yła motywem przewodnim Madrasy Ben Youssef.

Dar Cherifa

In the heart of the souks of the Mouassine neighbourhood, we find hidden in one of the narrow alleys a real gem of the Saadian era – the impressive Dar Cherifa.  It is a late 16th-century house beautifully restored and used nowadays as a café, restaurant, and art gallery. The place is simply splendid, and as we cool down from the oppressive heat outside, we admire its charming, full-of-character interior contrasting bare untouched walls with sophisticated original craftsmanship of stucco carvings.

W samym sercu suków, w dzielnicy Mouassine, znajdujemy prawdziwą perełkę epoki Saadytów ukrytą w jednej z wąskich uliczek medyny– Dar Cherifa. Jest to pięknie odrestaurowany dom z końca XVI wieku, który obecnie służy jako kawiarnia, restauracja i galeria sztuki. Wchodząc z dokuczliwego upału na zewnątrz do miłego chłodu tego riadu, podziwiamy jego urocze, pełne charakteru wnętrze - nagie ściany w kolorze głębokiej ochry kontrastujące pięknie z wyrafinowanym kunsztem stiukowych zdobień.

The house has two floors arranged around a deep central patio. Four sets of three pillars - one at each courtyard corner - form a shallow gallery around it. The spaces between the pillars of the same cluster are covered by small round arches and stucco decorations. The more significant gaps between the groups of pillars are connected by corbelled arches comprising intricately carved cedar wood lintels.

On two opposing sides of the courtyard, these arches are positioned at a considerable height, providing an unobstructed sight of the grand, elaborate doorways lead to the surrounding rooms. The elevated entrances leading from the courtyard are accentuated with additional stucco ornamentation positioned above the arch. This includes three decorative pseudo windows that are intricately carved with geometric designs, placed within multiple rectangular borders filled with various arabesque or Kufic patterns.

Dar Charifa ma dwa piętra rozmieszczone wokół głębokiego centralnego patio. Cztery zestawy trzech filarów - po jednym na każdym rogu dziedzińca - tworzą wokół niego płytką galerię. Przestrzenie między filarami każdego takiego skupiska kolumn są pokryte małymi okrągłymi łukami i dekoracjami sztukatorskimi. Większe przerwy między grupami filarów są połączone łukami wspornikowymi zawierającymi misternie rzeźbione nadproża z drewna cedrowego.

Po dwóch przeciwległych stronach dziedzińca łuki te są umieszczone na znacznej wysokości, zapewniając niezakłócony widok na wielkie, imponujące drzwi prowadzące do otaczających pomieszczeń. Podwyższone wejścia od strony dziedzińca zaakcentowane są dodatkową dekoracją sztukatorską umieszczoną nad łukiem. Obejmuje to trzy ozdobne pseudookna, które są misternie wyrzeźbione w geometryczne wzory, umieszczone w wielu prostokątnych obramowaniach wypełnionych różnymi arabeskami lub wzorami kufickimi.

The service is top-notch, too. The menu offers a variety of traditional Moroccan dishes, and I decide on chicken couscous whilst Marcin orders seafood pastilla with monkfish. Plus we take tea, coffee and freshly squeezed lemon juice. Everything is delicious.

Obsługa też na najwyższym poziomie. Menu oferuje różnorodne tradycyjne marokańskie dania, z czego ja decyduję się na kuskus z kurczakiem, a Marcin pastillę z owocami morza. Do tego herbata, kawa i świeżo wyciskany sok z cytryny. Wszystko jest pyszne.

The manager is extremely friendly and helpful (in a good way, not intrusive) and takes us up and around the place, including its lovely rooftop terrace. He also notices Marcin is a bit sleepy at some point and brings a huge fan to cool him down on a sofa, where he is invited to have a short nap!

Menadżer jest niezwykle przyjazny i pomocny (ale nie nachalny) i oprowadza nas po całym budynku, włącznie z tarasem na dachu. Zauważa też, że Marcin jest w pewnym momencie trochę śpiący i przynosi mu ogromny wentylator, żeby się ochłodził na sofie, gdzie zostaje zaproszony na krótką drzemkę!